Ogród na dachu, zwany również zielonym dachem, to coraz bardziej popularny trend – szczególnie w dużych miastach. Choć zakładanie zielonych dachów jest bardzo popularne w Europie, w Polsce wciąż raczkuje. Na szczęście z każdym rokiem zwolenników ogrodów na dachach jest coraz więcej i na polskich domach widać je coraz częściej. To bardzo dobry znak, ponieważ takie rozwiązanie przynosi właściwie same korzyści – zarówno dla mieszkańców, jak i dla przyrody. Czym są ogrody na dachach, gdzie można je założyć i jakie korzyści przynoszą? Odpowiadamy na najważniejsze pytania!
Spis treści
Co to jest zielony dach?
Ogród na dachu to… dosłownie roślinność posadzona na dachu. Taki nietypowy ogródek można założyć w zasadzie wszędzie: na dachu domu jednorodzinnego, budynku użyteczności publicznej, garażu czy szopie. Warunek jest w zasadzie jeden: konstrukcja dachu musi być wytrzymała na tyle, by udźwignęła ciężar roślinności wraz z glebą i warstwą izolacyjną.
Choć w pierwszej chwili pomysł na zakładanie ogrodu na dachu może wydawać się nieco szalony i pozbawiony sensu, to w rzeczywistości przynosi same korzyści.
Po pierwsze – uatrakcyjnia przeważnie szarą i ubogą w roślinność strefę miejską. Po drugie – ma zbawienny wpływ na mikroklimat dookoła. Na zielone dachy składa się przede wszystkim trawa, ale także kwiaty i krzewy, a niekiedy nawet niskie drzewka. Im większy i bardziej wytrzymały dach, tym bardziej można popuścić wodze fantazji i zaszaleć z projektem. Czasem więc na dachach można zobaczyć nawet ogródek z oczkiem wodnym czy kącikiem rekreacyjnym.
Ogród na dachu to rozwiązanie, które jest stosowane najczęściej tam, gdzie nie ma miejsca na klasyczny, parterowy ogródek. Ogródek na dachu możesz wykonać zarówno na płaskim dachu, jak i na skośnym. Za górną granicę spadu przyjmuje się 25-35%.
Jakie zalety mają ogrody na dachu i czy można je założyć wszędzie?
Korzyści, jakie dają ogrody na dachach
Założenie ogródka na dachu daje wiele korzyści, nie tylko estetycznych. Przede wszystkim w miejscach, w których znajduje się wiele zieleni, upały nie są tak dokuczliwe. W pobliżu powietrze jest świeższe i bardziej rześkie, lepiej nasycone wilgocią, a temperatura jest odczuwalnie niższa niż tam, gdzie nie ma roślin. Jakie jeszcze korzyści dają ogrody na dachu? To przede wszystkim:
- izolacja termiczna budynku – roślinność na dachu stanowi naturalną, a przy tym skuteczną barierę przed przegrzewaniem się i nadmiernym wychładzaniem się budynku;
- rośliny pochłaniają mniej energii cieplnej niż np. wszechobecny w miastach asfalt – część tej energii jest wykorzystana do fotosyntezy;
- dzięki takiemu ogrodowi wytwarza się przyjazny mikroklimat – a ten przyciąga owady i ptactwo, co ma korzystny wpływ na przyrodę;
- zielony dach pochłania część wód opadowych – a tym samym odciąża kanalizację miejską;
- ogród na dachu oczyszcza powietrze – a przy tym je odświeża;
- dzięki obecności roślin zwiększa się produkcja tlenu – oddycha się więc lżej i po prostu lepiej;
- rośliny pochłaniają część miejskich zanieczyszczeń – przede wszystkim różnych pyłów i kurzu. W naturalny sposób poprawia się więc jakość powietrza: najpierw lokalnie, w bezpośrednim otoczeniu ogrodu na dachu. Im więcej takich zielonych zakątków, tym lepsze powietrze na większych obszarach.
Oprócz tego zielone dachy oczywiście uatrakcyjniają miejską przestrzeń. Mogą również stanowić świetne miejsce do wypoczynku, szczególnie w tych miejscach, gdzie założenie klasycznego, parterowego ogrodu na posesji nie jest możliwe z różnych powodów.
Dodatkową zaletą jest to, że taki zielony zakątek można stworzyć niemal na każdej nieruchomości, której konstrukcja pozwoli na utrzymanie dodatkowego ciężaru.
Trudno doszukiwać się wad w rozwiązaniu, które przynosi w zasadzie same korzyści: dla ludzi i przyrody. Trzeba jednak pamiętać, że dbanie o taki ogród jest bardziej wymagające niż w przypadku klasycznego, parterowego ogródka.
Z czego składa się ogródek na dachu?
Ogród na dachu jest skonstruowany zupełnie inaczej niż zwykły. W tym przypadku wysypanie ziemii na dach i posadzenie roślin nie wystarczy. Prawidłowo zbudowany ogród na dachu składa się z kilku warstw, z których każda jest tak samo istotna, a jej pominięcie może być nieprzyjemne w skutkach. Jakie warstwy składają się na ogródek na dachu? To:
- podłoże – może być różne, w zależności od tego, na dachu jakiej nieruchomości zakładasz ogródek. Przeważnie jest to płyta stropowa albo drewniana konstrukcja;
- warstwa hydroizolacyjna – to bardzo ważny element, który zabezpiecza dach przed przeciekaniem wody. W tej roli można wykorzystać różne materiały. Najważniejsze jest to, by były nieprzepuszczalne, a także by były odporne na uszkodzenia mechaniczne;
- warstwa ochronna – ten element ma zapobiec bezpośredniemu kontaktowi roślin z warstwą hydroizolacyjną, chroniąc ją przed uszkodzeniami mechanicznymi;
- warstwa drenażowa – to również niezbędny element w całej konstrukcji. Odpowiada za transport wody do systemów odpływowych;
- warstwa filtrująca – ten element konstrukcji chroni pozostałe warstwy przed przenikaniem do nich różnych zanieczyszczeń;
- warstwa wegetacyjna – w tej roli należy wykorzystać materiał, który będzie gromadził wodę w czasie upalnych i suchych dni, a jednocześnie zapewni jej dobre odprowadzanie w warunkach nadmiernej wilgoci (np. przy intensywnych opadach deszczu). Warstwa wegetacyjna zapewnia zakotwiczenie korzeni i odżywia rośliny. Warstwy wegetacyjnej powinno być nawet około 20 cm.
Jakie rośliny można posadzić na dachu?
Tworząc ogród na dachu, możesz zaaranżować go na wiele sposobów. Najważniejszym kryterium definiującym możliwości jest powierzchnia i wytrzymałość dachu.
W zależności od tego możesz posadzić trawę i trawy ozdobne, kwiaty, zioła, a nawet krzewy czy niskie drzewa. Jeśli dach ma pełnić przede wszystkim funkcję dekoracyjną, warto posadzić rośliny, które wymagają sporadycznej pielęgnacji. Jeśli jednak ma to być miejsce wypoczynku, z którego będzie się często korzystać, dowolność w wyborze roślin jest większa.
O czym jeszcze trzeba pamiętać, zakładając ogród na dachu?
Założenie ogrodu na dachu to niełatwe przedsięwzięcie, chociażby ze względu na konieczność wzmocnienia konstrukcji dachu, jeśli nie jest wystarczająca do utrzymania tego ciężaru. Trzeba również rozsądnie zaplanować ułożenie poszczególnych warstw, a także odpowiednio dobrać rośliny.
Jeśli ogród na dachu jest obszerny, to niezbędna będzie dodatkowa warstwa: termoizolacyjna. Układa się ją między warstwą hydroizolacyjną a ochronną.
Przynajmniej dwa razy w roku niezbędne będzie również oczyszczanie odpływów – to niezbędne do tego, by nadmiar wody by sprawnie odprowadzany.