Zimy w Polsce bywają różne, pogoda potrafi nas zaskakiwać śniegiem w kwietniu i tęczą w grudniu. O ile my, jako ludzie potrafimy sobie z tą zmiennością w miarę szybko poradzić, wyciągając grubszą kurtkę z szafy, o tyle rośliny w naszym ogrodzie mają nieco trudniej. Oczywiście, wszystko zależy od tego, jakie gatunki hodujemy i jaka jest ich odporność na mróz i trudne warunki atmosferyczne. Jednakowo, nawet te odporne gatunki, mogą nieco podupaść na kondycji w zetknięciu z anomaliami pogodowymi. Aby tak się nie stało i nasze starannie pielęgnowane okazy przetrwały ten najtrudniejszych dla nich, zimowy czas bez szwanku, musimy zadbać o stworzenie im bezpiecznych i komfortowych warunków. Rośliny doniczkowe najprościej jest zabrać na zimę do domu, jeżeli zaś chodzi o te gruntowe, skutecznym sposobem będzie okrycie ich na zimę. A tego, jak je okrywać, czym i kiedy dowiecie się z niniejszego artykułu.
Spis treści
Jakie rośliny potrzebują zimowego okrywania?
Niektóre rośliny w naszym ogrodzie dzielnie radzą sobie nawet z silnymi zimowymi mrozami, jednak niektóre gatunki wymagają wsparcia, które pomoże im przetrwać ten trudny czas zimowych chłodów. Jeżeli chodzi o rośliny zimozielone, to szczególnego wsparcia potrzebują takie gatunki jak:
- kalmie
- cyprysik Japoński
- cyprysik Lawsona
- laurowiśnie
- mahonie
- kiścienie
- pierisy
- różaneczniki
- ostrokrzewy
- ogniki
- wrzosy
- wrzośce
- suchodrzewy
Roślinom tym w zimie zagraża nie tylko mróz, ale też brak wody. Liście tych gatunków także zimą transpirują wodę, a ich korzenie nie mają możliwości pobierania ich z zamarzniętej gleby, może to prowadzić nawet do usychania liści, dodatkowo, jeśli wieje silny wiatr i świeci słońce, cały proces przyspiesza. Jak im w takim razie pomóc? Przede wszystkim, kiedy jesień nie należy do zbyt mokrych, musimy rośliny te solidnie podlewać, aby mogły zgromadzić odpowiednie zapasy wody. Dodatkowo warto otaczającą ich ziemię przykryć warstwą kory, która zabezpieczy grunt przed silnym przemarzaniem. Nadziemne części rośliny okrywamy włókniną lub stroiszem. Kolejna grupa roślin, które koniecznie trzeba zabezpieczyć na zimę to róże. Podstawy róży obsypuje się kopczykami z ziemi – około 20/30 centymetrów wysokości, korony róż rabatowych ukrywamy stroiszem, natomiast róż pnących włókniną lub matami słomianymi. Podobnie jak róże należy zabezpieczyć takie gatunki jak:
- hortensje ogrodowe
- młode katalpy
- ketmie syryjskie
- klony palmowe
- piwonie krzewiaste
- magnolie
- tulipanowce
- miłorzęby
- szczodrzeńce
Na zimę należy też okryć pnącza, które z reguły są wrażliwe na silne mrozy. Glicynie, powojniki wielokwiatowe, miliny, czy akebie okrywamy słomianymi matami, które mocujemy do podpór, z kolei korzenie zabezpieczamy kopczykami z ziemi lub kory. Rabaty z bylinami możemy zabezpieczyć warstwą słomy lub liści. Rośliny, które zostały posadzone jesienią, również należy okryć 10-centymetrową warstwą liści, słomy lub stroiszu, ponieważ nie zdążyły one wykształcić jeszcze silnego systemu korzeniowego i są wyjątkowo podatne na mróz. Niektóre gatunki traw ozdobnych również wymagają zabezpieczenia przed mrozem. Trawy takie jak rozplenica japońska, trawa pampasowa, czy miskant chiński wiążemy sznurkiem i ich suche wierchy okrywamy włókniną lub stroiszem.
Kiedy najlepiej przystąpić do okrywania roślin na zimę?
Ciężko jest dokładnie określić pogodę i temperatury zwłaszcza jesienią, dlatego okrywanie wrażliwych roślin lepiej zacząć wcześniej. Wcześniej mamy na myśli późną jesień, kiedy pojawiają się już pierwsze przymrozki, a temperatura nocą spada do -5 stopni. Nie należy przykrywać roślin zbyt wcześnie, ponieważ to nie będzie sprzyjać ich późniejszej odporności. Podobnie jak z dziećmi, które przy niewielkich chłodach ubieramy w czapeczki i szaliki, zamiast dać im szansę trochę się zaharować, analogicznie w przypadku roślin, trzeba dać im możliwość wykształcenia mechanizmów obronnych na lekki mróz, po to, żeby były silniejsze i w przypadku nagłej zmiany pogody były uodpornione na zimno. Poza tym, gdy na dworze jest zbyt ciepło, a rośliny są okryte, może dojść do ich zaparzenia, a następnie zgnicia, dodatkowo może prowadzić do zalęgnięcia się gryzoni, które szukają na zimę schronienia. Lepiej więc cierpliwie poczekać do pierwszych większych przymrozków i wtedy przystąpić do zabezpieczania wrażliwych roślin.
Czym okrywać rośliny na zimę?
Aby okrywanie roślin na zimę było skuteczne, należy wybrać odpowiednie do tego materiały, najlepiej, aby były one naturalne. Do zimowego zabezpieczania roślin sprawdzą się:
- Liście – suche, opadnięte liście to najbardziej ekonomiczny, a także ekologiczny materiał do okrywania delikatnych roślin na zimę. Można nimi zabezpieczyć bylinowe rabaty, a także okryć wrażliwe na mróz podstawy krzewów, drzew i pnączy. Co ważne nie należy nimi okrywać roślin zimozielonych – liście tworzą warstwę nieprzepuszczalną dla powietrza, dlatego mogą doprowadzić do ich gnicia. Z tego samego powodu, nie należy zostawiać liści na zimę na trawniku. Ochrona z liści ma niestety też swoje minusy – często bywają źródłem chorób, zwłaszcza jeśli to liście z drzew owocowych, poza tym przy silniejszym wietrze, liście rozwiewają się, odkrywając rośliny, które zostały nimi zakryte. Jeśli to możliwe, lepiej więc zastosować inną metodę okrywania.
- Słoma – jest lepszym materiałem od liści, ponieważ przepuszcza powietrze i nie ucieka na wietrze. Tak zwane chochoły od lat stosowane do zabezpieczania delikatnych drzewek owocowych, krzewów czy kwiatów. Można też skorzystać ze specjalnych słomianych mat, idealnych do okrywania delikatnych pnączy. Słoma skutecznie chroni rośliny nawet przed silnym mrozem, niestety dzięki swoim właściwościom jest bardzo atrakcyjnym miejscem zimowania gryzoni.
- Stroisz – czyli gałęzie z drew iglastych są doskonałym materiałem okrywowym z kilku powodów – przepuszczają powietrze, nie przyciągają gryzoni i można nimi okrywać wszystkie gatunki roślin nawet zimozielone.
- Włóknina – cienka włóknina sprawdza się do okrywania roślin na zimę, chroni je też przed mroźnym wiatrem
- Kora, zrąbki, trociny – nadają się do okrywania rabat z bylinami, można też usypywać z nich kopczyki, mające chronić korzenie krzewów i drzew.
Rośliny w pojemnikach – czy trzeba je okrywać na zimę?
O ile wiele gatunków roślin jest odpornych na mróz i bez problemu zimuje w gruncie bez uszczerbku na zdrowiu, o tyle te same gatunki hodowane w pojemnikach bezwzględnie wymagają zimowej ochrony. Wrażliwe korzenie tychże roślin, nie są bowiem schowane głęboko w glebie, chroni je tylko donica, która dość łatwo ulega przemarzaniu, narażając tym samym korzenie na mróz. Już w temperaturze -10 stopni mróz może być niebezpieczny dla roślin w donicach i pojemnikach. Jak zatem ochronić te rośliny? Można zakopać donice w ogrodzie i przysypać warstwą kory lub ziemie, lub wsadzić do większego pojemnika, który będzie wypełniony z wszystkich stron materiałem izolacyjnym – styropianem, słomą, lub liśćmi. Wielkie donice możemy okręcić tekturą, folią bąbelkową lub słomą. Kiedy nadchodzą bardzo mroźne dni, musimy chronić nie tylko korzenie, ale też nadziemne części tych roślin. Okrywamy je więc włókniną lub stroiszem. W przypadku roślin w pojemnikach bardzo ważne jest nawadnianie. W czasie odwilży, a także przed nadejściem mrozów musimy zasilać je w wodę. Jeśli to możliwe, szczególnie wrażliwe gatunki możemy po prostu zabrać na zimę do domu, gdzie będą całkowicie bezpieczne i spokojnie przetrwają ten trudny dla nich okres.