Tuje to niezwykle popularne drzewa iglaste, które spotkamy niemal w każdym polskim ogrodzie. Powszechnie wykorzystywane są jako drzewa na żywopłoty, jednak równie dobrze sprawdzają się jako wolnostojące okazy, które dodatkowo możemy fantazyjnie formować. Tuje są dość odporne na trudne warunki, szybko rosną, występują w kilku odmianach, a najpopularniejsze z nich to tuja Szmaragd oraz Brabant. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji, nawożeniu oraz przycinaniu, tuje będą wspaniałą ozdobą naszego ogrodu. W tym artykule przybliżymy tajniki przycinania tui. Kiedy i w jaki sposób wykonywać cięcie tych iglaków, aby pobudzić je do wzrostu i zachować w dobrej kondycji przez cały sezon?
Spis treści
Tuje – charakterystyka
Żywotniki, czyli popularne tuje to jedne z najpopularniejszych iglaków występujących w polskich ogrodach. Powszechnie wykorzystywane do tworzenia zielonych żywopłotów, nadają się też do sadzenia w pojedynkę – dzięki możliwości formowania, mogą tworzyć prawdziwe zielone rzeźby. Tuje rosną szybko, tworząc efektowny szpaler osłaniający działkę przed wiatrem, a także ciekawskim wzrokiem sąsiadów i przechodniów. Popularność żywotników już do wielu lat nie spada, przede wszystkim ze względu na ich funkcjonalność i stosunkowo szybki wzrost. Warto więc zapoznać się z technikami pielęgnacji tych roślin, a zwłaszcza ich przycinania, które prawidłowo wykonywane pozwala utrzymać zdrowy wygląd tych drzew.
Kiedy przycinać tuje?
W zależności od odmiany, a także funkcji, jaką pełnią w ogrodzie, terminy cięcia tui mogą nieco się od siebie różnić. Tuje, które mają tworzyć żywopłot, należy przycinać 2, a nawet 3 razy w sezonie, podobnie jak pojedynczo rosnące osobniki, przeznaczone do formowania. Z kolei tuje wolno rosnące przycinamy znacznie rzadziej – przyjmuje się, że cięcie wykonujemy wtedy, gdy ich rozmiar jest zbyt duży.
Termin przycinania żywotników
Jeżeli chodzi o konkretne terminy cięcia żywotników, to wprawdzie nie ma ściśle określonych dat, ale musimy przestrzegać kilku podstawowych zasad, planując cięcie. Młode tuje przycinamy po raz pierwszy dopiero na wiosnę, rok po posadzeniu. Cięcie wykonujemy tylko w przypadku osobników, których wysokość przekroczyła 150 cm. Cięcie tui możemy wykonywać od końca marca do sierpnia. Pierwsze, wiosenne cięcie przeprowadzamy, gdy zauważymy nabrzmiewanie młodych paków, zanim jeszcze rozpocznie się właściwa wegetacja. Zwykle przypada to między końcem marca a początkiem kwietnia, dużo jednak zależy od panującej aury. Drugie cięcie tui wykonujemy w czerwcu, kiedy młode przyrosty zaczną ciemnieć. Ostatnie cięcie natomiast najlepiej wykonać w sierpniu, tak aby przycięte młode gałązki zdążyły zdrewnieć przed zimą – w przeciwnym razie mogą zostać uszkodzone przez mróz i śnieg.
Rodzaje tui i różnice w ich przycinaniu
Wyróżniamy wiele różnych gatunków tui, które różnią się od siebie między innymi pokrojem. Może być on kolumnowy, stożkowy, jajowaty lub kulisty. W zależności od potrzeb i przeznaczenia wybieramy tuje, których pokrój będzie odpowiadał naszym oczekiwaniom. Pokrój rośliny wpływa w dużej mierze na sposób jej formowania i cięcia. Przykładowo, odmiany tuj takie jak Teddy czy Danica nie wymagają regularnego przycinania, z tego względu, że same naturalnie przybierają kulisty lub kolumnowy kształt. W przypadku takich gatunków przycinanie sprowadza się jedynie do wycinania chorych lub uszkodzonych pędów. Warto tutaj zwrócić również uwagę na takie gatunki jak Columna czy Szmaragd, które powszechnie wybierane są do tworzenia zielonych żywopłotów. One również nie potrzebują specjalnego formowania, ponieważ naturalnie podczas wzrostu tworzą spójną, nieformowaną zieloną ścianę. Tuje Aurescens, Aureospicata czy też popularna tuja Brabant to gatunki, które również wykorzystywane są na żywopłoty, jednak one wymagają regularnego strzyżenia, nawet kilka razy w sezonie. W przeciwnym razie zaczynają rozrastać się w sposób niekontrolowany i nie wyglądają zbyt estetycznie.
Jak przycinać tuje?
Sposób przycinania tui będzie się różnił przede wszystkim ze względu, na to, jakiego efektu oczkujemy. Inaczej bowiem tniemy tuje na żywopłot, a inaczej pojedyncze osobniki, które mają stworzyć konkretne rzeźby. Cięcie tui mających tworzyć żywopłot rozpoczynamy, zaraz po posadzeniu, a także wiosną drugiego roku po posadzeniu, kiedy pojawią się nowe przyrosty. Najlepszy okres na przycinanie nowych przyrostów jest wtedy, gdy widzimy, że roślina zakończyła już przyrost i ewidentnie potrzebuje wyrównania. Zwykle przypada to gdzieś na przełomie czerwca i lipca. Tuje rosnące jako żywopłot przycinamy więc najpierw na wiosnę jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji, a następnie latem, po zakończeniu przyrostów. Ważne, aby nie wykonywać cięcia później niż w sierpniu, ponieważ młode odrosty muszą mieć odpowiednio dużo czasu na zdrewnienie przed nadejściem zimy. Cięcie młodych przyrostów tui polega na skróceniu ich o połowę, w celu nadania roślinie odpowiedniego kształtu. Możemy je powtórzyć 2, a czasami nawet 3 razy w sezonie. W przypadku starszych osobników zwykle wystarcza cięcie jeden raz w sezonie. Formując żywopłot z tui, pamiętamy, aby jego podstawa była szersza, natomiast ku górze może nieco się zwężać. Dzięki takiemu kształtowi wszystkie partie rośliny będą miały dostęp do światła. Z kolei zimą zapobiegnie to gromadzeniu się śniegu na górnej części żywopłotu.
Wzory przycinania tui
Przycinając tuje na żywopłot, musimy przede wszystkim zadbać o to, aby zrobić to równo. Najlepiej będzie użyć do tego żyłki, którą rozciągniemy wzdłuż żywopłotu, mocując jej końce do palików. Żyłka wyznaczy nam górną linię cięcia drzewa. W ten sposób przytniemy rośliny równomiernie, tworząc estetyczne zielone ogrodzenie. W celu formowania bardziej skomplikowanych wzorów po pierwsze musimy wybrać odpowiednie gatunki tui – najlepiej te wolno rosnące, a po drugie poczekać aż będą one odpowiednio zagęszczone. By zagęścić tui wykonujemy przycinanie 2-3 razy w sezonie. Po około 2 latach tuja będzie gotowa do formowania. Gdy po raz pierwszy wykonujemy cięcie formujące, możemy skorzystać ze specjalnych drucianych szablonów, które kupimy w sklepach ogrodniczych. Bardzo skomplikowane rzeźby ogrodowe, warto zlecić fachowej firmie, które posiada odpowiednie narzędzia, a także doświadczenie w ich formowaniu. Będziemy mogli wówczas liczyć na satysfakcjonujący efekt. Samodzielnie niestety możemy nieopatrznie narobić więcej szkody niż pożytku.
Tuje i przycinanie ich czubków
Przycinanie tui jest potrzebne z kilku względów. Przede wszystkim w celu zagęszczenia rośliny, utrzymania jej pożądanego pokroju, ale też, aby ograniczyć jej wzrost, oczyścić z chorych i uszkodzonych gałązek oraz zahamować rozwój chorób. Czubki tui przecinamy po to, żeby roślina się zagęściła. To cięcie najlepiej wykonać wczesną wiosną, zanim jeszcze rozpocznie się proces wegetacji. Skracamy wówczas pęd główny oraz pędy boczne o połowę długości.
Przycinanie tui szmaragd
Tuje szmaragd to popularny gatunek tui wybierany na żywopłoty. Tworzą one piękny zwarty szpaler, mają żywo zielony kolor i same naturalnie przybierają kolumnową formę. Przycinanie tui szmaragd wykonujmy od marca do sierpnia, w tym czasie możemy przyciąć je 2, a nawet 3 razy. Żywopłotowe szmaragdy przycinamy przede wszystkim po to, aby oczyścić je ze złamanych czy chorych gałązek po zimie, a także pobudzić roślinę do rozkrzewiania się i wzrostu. Ponadto, przycinamy też ich czubki, aby wyrównać żywopłot i nadać mu pożądany kształt i zachować odpowiednią jego wysokość. Jeżeli chcemy, aby żywopłot z tui szmaragd miał naturalny kształt, złożony z pojedynczych kolumn, wówczas przede wszystkim skupiamy się na przycinaniu czubków rośliny i ewentualnie przycinaniu pędów bocznych, które prowadzą do zagęszczenia. Jeśli chcemy ze szmaragdów stworzyć typową zieloną ścianę, wówczas najlepiej przy użyciu specjalnych nożyc do żywopłotu przycinać również boki drzew tworząc płaską powierzchnię.