Jeżeli marzy nam się piękny przydomowy ogród, pełen zdrowo rosnących roślin, jednym z koniecznych do spełnienia warunków, jest dbanie o jego odpowiednie nawodnienie. Woda to klucz do sukcesu naszej zielonej przestrzeni, dlatego im szybciej postawimy na dobrze prosperujący system nawadniania, tym szybciej zauważymy efekty i będziemy mogli cieszyć się wspaniale rozwijającym się ogrodem. System nawadniania z powodzeniem możemy wykonać samodzielnie, co będzie rozwiązaniem ekonomicznym i dodatkowo satysfakcjonującym. W niniejszym artykule przedstawimy krok po kroku jak to zrobić, od czego zacząć i o czym pamiętać wykonując instalację nawadniającą ogród, aby była ona efektywna i wydajna.
Spis treści
Istota systemów nawadniania ogrodu
Istotą systemu nawadniania jest oszczędność czasu, wody oraz pracy, przy jednoczesnym zysku w postaci poprawy kondycji ogrodu. Jak i czy to w ogóle jest możliwe? Oczywiście, że tak, pod warunkiem, że zrobimy dokładny plan instalacji i dopasujemy ją do potrzeb roślinności w naszym ogrodzie. System nawadniania opiera się na rozprowadzonych w gruncie rur doprowadzających wodę, zakończonych odpowiednim elementem zraszającym. Może to być zraszacz wynurzalny, linia kroplująca, czy też mikrozraszacz – wszystko zależy od potrzeb roślin i możliwości montażu. Projektując system, musimy wziąć pod uwagę takie kwestie jak odległości, rozmieszczenie poszczególnych typów roślin, ich zapotrzebowanie na wodę, elementy architektury krajobrazu, a także wydajność naszego ujęcia wody. Te informacje pozwolą nam wykonać rzetelny plan systemu nawadniania, a następnie przygotować listę niezbędnych części do jego wykonania.
Krok po kroku montaż systemu nawadniania
Projekt ogrodu i charakterystyka źródła wody
Jak już wyżej wspominano, pierwszym, niezbędnym do wykonania systemu nawaniania ogrodu krokiem jest wykonanie planu instalacji, na podstawie ogólnego planu naszego ogrodu, z uwzględnieniem wszystkich elementów architektury krajobrazu takich jak taras, chodniczki, klomby, rabaty, altany itp. Projekt ten będzie nam potrzebny do zaplanowania poszczególnych sekcji instalacji, a także rozmieszczenia urządzeń nawadniających. Aby przejść do kolejnych kroków, musimy zrobić jeszcze jedną ważną rzecz, jaką jest określenie charakterystyki źródła wody, która będzie zasilała nasz system. W celu zmierzenia ciśnienia wody w domowej instalacji potrzebny będzie manometr podłączony do kurka z wodą lub informacja od dostawcy wody na temat ciśnienia dynamicznego instalacji. Do poprawnego działania automatycznego systemu nawadniania ogrodów, niezbędne jest ciśnienie wody wynoszące od 2 do 5 barów. Następnym krokiem jest ustalenie przepływu w instalacji. Informację tę możemy znaleźć na rachunku za wodę lub określić je samodzielnie, nalewając do 10 litrowego wiadra wody z kranu położonego najbliżej wodomierza. Aby obliczyć przepływ, musimy zmierzyć czas, w jakim napełnimy 10-litrowe wiadro wodą. Do sprawnego działania systemu nawadniania potrzebny jest przepływ o wartości co najmniej 1,5m3/h.
Projekt systemu nawadniania – plan stref zraszania
Gdy posiadamy już gotowy projekt naszego ogrodu, uwzględniający wszystkie newralgiczne punkty, charakterystyczne wymiary oraz zaznaczony obszar, który chcemy nawadniać, możemy przejść do planowania poszczególnych stref, rozmieszczania zraszaczy, oraz studzienek przyłączeniowych, a także wyznaczenia trasy, gdzie będą przebiegały rury zasilające. Najczęściej stosowane zraszacze wynurzalne posiadają obszar podlewania wpisany w koło lub jego wycinek, dlatego, aby zaznaczyć promień podlewania danego zraszacza, możemy użyć cyrkla, przyjmując, że w przypadku zraszaczy rotacyjnych promień podlewania wynosi około 10 metrów, natomiast w przypadku zraszaczy statycznych – 5 metrów. Przy rozmieszczaniu poszczególnych zraszaczy, powinniśmy zwrócić uwagę na to, aby zaznaczane okręgi nieznacznie na siebie zachodziły, da nam to gwarancję, że cały obszar zielony zostanie odpowiednio nawodniony. Jako pierwsze warto ustalić położenie zraszaczy rotacyjnych, a ich uzupełnieniem powinny być zraszacze statyczne, pracujące na wycinku koła. Posiadając duży ogród, musimy przyjąć, że potrzebne będzie nam kilka sekcji, zawierających od 3 do 5 zraszaczy. Podział na sekcje usprawnia działanie instalacji, pozwala regulować jednorazowy wydatek wody i nie obciąża zbyt źródła wody oraz ciśnienia w instalacji. Przechodząc do planowania rozmieszczenia puszek przyłączeniowych, powinniśmy znaleźć dla nich miejsca w pobliżu planowanych linii kropelkowych, warto również pomyśleć o zaplanowaniu słupka z zaworem czerpnym, do którego będziemy mogli w razie potrzeby podłączyć wąż ogrodowy.
Materiały i narzędzia niezbędne do wykonania instalacji
Przygotowany plan rozmieszczenia instalacji nawadniającej umożliwi nam dokładne określenie materiałów, jakich będziemy potrzebować do jej wykonania. Planując system nawadniania ogrodu do samodzielnego montażu, przede wszystkim będziemy potrzebować rury doprowadzające wodę, złączki, zawory lub elektrozawory, a także trójniki, oraz oczywiście zraszacze i linie nawadniające. Do doprowadzania wody stosuje się rury polietylenowe PE, najczęściej są one sprzedawane na metry. To jakiej średnicy rury potrzebujemy, zależy od tego, jak rozległa będzie nasza instalacja, a także od tego, ile zakładamy punktów wypływu wody. Najczęściej do przydomowych systemów nawodnienia używana jest rura o średnicy 20 lub 25 mm. Do rozmiaru zakupionej rury dobieramy złączki i trójniki. Następnym krokiem jest zakup zaplanowanych zraszaczy, linii kroplującej, która zwykle sprzedawana jest również na metry, a także elektrozaworów, niezbędnych do podłączenia automatycznego sterowania, oraz sterownika najlepiej z czujnikiem deszczu lub wilgotności gleby. Jeżeli chodzi o narzędzia, jakie będą nam potrzebne do wykonania instalacji, to wystarczy kilka podstawowych, takich jak szpadel, niezbędny do wykopania rowków na rurę zasilającą, taśma miernicza, do rozmieszczenia zraszaczy, nożyce do rur plastikowych, oraz śrubokręt przydatny przy regulowaniu dyszy zraszaczy. Zdecydowaną większość prac będziemy wykonywać ręcznie, więc mogą przydać się również rękawice ogrodowe.
Prace „budowlane”
Po wykonaniu projektu i skompletowaniu niezbędnych materiałów możemy przejść do wykonania najbardziej czasochłonnej pracy, jaką jest wykopanie rowków na rury doprowadzające. Rowek na rurę powinien mieć głębokość około 30 centymetrów, wykop prowadzimy według przygotowanego planu, do wszystkich zraszaczy, a także studzienek łączeniowych. Jeżeli system nawadniania wykonujemy na istniejącym już trawniku, dobrze jest najpierw wyciąć i odłożyć na bok darń, która na końcu wykorzystamy do zamaskowania wykopu. W miejscach, gdzie zaplanowane są zraszacze oraz studzienki wykop musi mieć nieco większą głębokość. Na dno wykopanego otworu dobrze jest wsypać trochę żwiru, który posłuży jako drenaż. Warstwa żwiru pomoże również wyregulować głębokość i ustawienie zraszacza względem gruntu.
Układanie i łączenie rur
Po wykopaniu odpowiednich rowków możemy przejść do układania rur, najlepiej na początku zrobić do wzdłuż przygotowanego wykopu. W wyznaczonych miejscach musimy wykonać połączenia rur za pomocą przygotowanych złączek i trójników. Po ułożeniu całej instalacji warto ją przepłukać i oczyścić z resztek ziemi i pyłu, które mogłyby zatkać zraszacz i doprowadzić do jego uszkodzenia. Na końcu warto również przeprowadzić test szczelności, zamykając wszystkie odgałęzienia korkami. Po wykonaniu tych czynności możemy przystąpić do przeniesienia instalacji do wykopu.
Osadzanie puszek przyłączeniowych
Puszki przyłączeniowe są niezbędne w przypadku instalacji z wieloma sekcjami. W puszkach umieszczamy zawory lub elektrozawory, regulujące pracę poszczególnych sekcji. Puszki przyłączeniowe osadzamy na żwirowej podsypce, głębokość wykopu powinna pozwalać na wyrównanie puszki z powierzchnią ziemi po zamknięciu pokrywy. W puszcze oprócz zaworów i elektrozaworów możemy przewidzieć również miejsce na przyłącze do węża ogrodniczego z szybkozłączką.
Osadzanie zraszaczy wynurzalnych
Zraszacze wynurzalne rotacyjne lub stacjonarne to najczęściej występujące elementy systemu nawadniania. Ich montaż zależny jest od lokalizacji i rodzaju końcówki przyłączeniowej. Z reguły zraszacze zasilane są od dołu, jednak niektóre modele mogą mieć przewidziane zasilanie boczne. Zraszacz zasilany od dołu możemy umieścić bezpośrednio na rurze zasilającej, jednak wtedy musimy dokładnie wyregulować podparcie rury, aby zraszacz mógł schować się równomiernie pod powierzchnią trawnika. Inną opcją jest przyłączenie zraszacza za pomocą giętkich przyłączy, które przydają się również przy zraszaczach z przyłączem bocznym.
Układanie zraszaczy liniowych/linii kroplujących
Zraszacze wynurzalne najlepiej nadają się do nawadniania trawników i dużych powierzchni pod koronami drzew, w przypadku jednak różnego rodzaju klombów, grup krzewów, czy drzewek sadzonych liniowo najlepiej sprawdzają się linie kroplujące. Montaż linii kroplującej jest banalnie prosty. Z reguły linię układamy na powierzchni ziemi bezpośrednio przy roślinach, które mają zostać nawodnione. Specjalne obejmy wciśnięte w glebę mają za zadanie unieruchomić linię. Istnieją też rury kroplujące, które można umieszczać w gruncie, blisko korzeni, co minimalizuje straty wody i pozwala na efektywne nawadnianie roślin. Linie kroplujące ułożone nawierzchniowo możemy zamaskować kamieniem lub korą, dzięki czemu nie będą zaburzać estetyki ogrodu.
Montaż systemu sterującego
W zależności od naszych potrzeb i możliwości możemy zaplanować kilka rozwiązań sterowania naszym systemem nawadniania. Najprostszym, a zarazem najbardziej ekonomicznym sposobem jest sterowanie ręczne, za pomocą zaworu. Jeżeli jednak zależy nam na automatyzacji procesu podlewania, możemy podłączyć system do zegara sterującego, który w odpowiednich godzinach będzie uruchamiał elektrozawory, lub też zainwestować w pełni automatyczny sterownik z czujnikiem wilgotności gleby, a także czujnikiem opadów. Sterownik umożliwi nam zaplanowanie podlewania w określonych godzinach, przez określony czas zagwarantuje nam także, że instalacja nie uruchomi się w trakcie opadów, lub jeżeli gleba jest wciąż mokra po deszczu.
Regulacja dyszy zraszaczy
Ostatnim krokiem potrzebnym do tego, aby nasza instalacja pracowała efektywnie, jest regulacja dyszy zraszaczy, po ich ostatecznym osadzeniu. Zwykle w komplecie ze zraszaczami otrzymujemy zestaw dysz, które umożliwiają nam takie ustawienie zraszacza, które zagwarantuje optymalne nawodnienie wybranego obszaru.
Systemy nawadniania ogrodu zrób to sam — dlaczego warto?
Na pierwszy rzut oka, może wydawać się, że systemy nawadniające ogrody oparte są o bardzo skomplikowane technologie, wymagające specjalistycznej wiedzy i sprzętu. Oczywiście, nowoczesne urządzenia zraszające czy też sterowniki z czujnikami wilgotności są to innowacyjne technologie, jednak sama ich obsługa i instalacja, nie wymaga super specjalistycznej wiedzy. Bez problemu możemy wykonać samodzielnie system nawadniania ogrodu, który sprawi, że codzienna pielęgnacja zielonej przestrzeni wokół naszego domu stanie się znacznie prostsza. Ogromną zaletą samodzielnego wykonania systemu nawadniania ogrodu jest cena. Zlecając te prace profesjonalnej firmie, prawdopodobnie będziemy musieli liczyć się z kosztem od kilkunastu nawet do kilkudziesięciu tysięcy złotych, samodzielny projekt i montaż wyniesie nas natomiast około kilku tysięcy złotych. Wydatek ten dodatkowo możemy rozłożyć w czasie, nie nadwyrężając tym samym jednorazowo domowego budżetu.