Nazwa topinambur dla niektórych wciąż może brzmieć dość egzotycznie i kojarzyć się raczej z jakimś dziwnym zwierzęciem, a nie ze zdrowym warzywem, które, co więcej, można uprawiać w polskich warunkach. Warto jednak poznać bliżej tę roślinę, ponieważ ma ona wiele właściwości prozdrowotnych oraz wartości odżywczych, a co więcej z jej udziałem można przygotować bardzo smaczne dania.
Spis treści
Topinambur – charakterystyka
Topinambur (Helianthus tuberosus), znany również jako słonecznik bulwiasty lub korzeń słonecznika, pochodzi z Ameryki Północnej i był uprawiany przez Indian przed przybyciem Europejczyków. Roślina ta była później sprowadzona do Europy, gdzie była uprawiana jako warzywo jadalne oraz jako roślina ozdobna.
Topinambur jest rośliną wieloletnią, która rośnie do wysokości około 3 metrów. Ma charakterystyczne żółte kwiaty, które przypominają kwiaty słonecznika, oraz bulwy o zróżnicowanej wielkości i kształcie, które zawierają dużo skrobi i są bogate w inulinę — błonnik pokarmowy, który pomaga w trawieniu i regulacji poziomu cukru we krwi. Warzywo to ma słodki smak i chrupiącą konsystencję, a bulwy można spożywać na surowo lub gotowane. Topinambur jest bogaty w witaminy i minerały, w tym potas, fosfor, żelazo i witaminę C. Ponadto, topinambur jest często stosowany jako źródło biopaliw, ponieważ jest w stanie produkować duże ilości biomasy w krótkim czasie, a bulwy zawierają dużo cukru, który może być przetwarzany na biopaliwa.
Prozdrowotne właściwości topinamburu
Topinambur to warzywo o wielu prozdrowotnych właściwościach, najważniejsze z nich to:
- Regulacja poziomu cukru we krwi — inulina zawarta w topinamburze jest w stanie regulować poziom glukozy we krwi, co może być korzystne dla osób z cukrzycą lub predyspozycją do tej choroby.
- Poprawa funkcji jelit — inulina działa jako prebiotyk, czyli substancja, która sprzyja rozwojowi pożytecznych bakterii w jelitach i poprawia trawienie. Dzięki temu topinambur może pomóc w łagodzeniu objawów chorób jelitowych, takich jak zespół jelita drażliwego.
- Ochrona przed chorobami serca — topinambur jest bogaty w potas, który pomaga w regulacji ciśnienia krwi i zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
- Poprawa trawienia — topinambur zawiera błonnik pokarmowy, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego. Spożywanie topinamburu może pomóc w zapobieganiu zaparciom i innych problemom trawiennym.
- Wspomaganie układu odpornościowego — topinambur jest bogaty w witaminę C, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Spożywanie topinamburu może pomóc w zapobieganiu chorobom zakaźnym i przyspieszyć proces gojenia się ran.
- Poprawa stanu skóry — witamina C i inne składniki odżywcze zawarte w topinamburze mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej skóry i zapobieganiu jej starzeniu.
Jak uprawiać topinambur?
Topinambur jest rośliną łatwą w uprawie i może być uprawiany w ogrodzie przez większość sezonu wegetacyjnego. Topinambur lubi słoneczne stanowiska i dobrze rośnie w glebie o pH między 6,0 a 7,5. Ważne, aby gleba, w której będzie rósł, była dobrze przepuszczalna. Przed zasadzeniem topinamburu, grunt należy dobrze przygotować, usuwając kamienie i korzenie, a następnie nawieźć glebę kompostem lub nawozem naturalnym Bulwy topinamburu sadzimy na głębokości około 10-15 cm, pozostawiając odstępy około 30 cm między nimi.
Po wysadzeniu bulw do gleby musimy pamiętać o regularnym podlewaniu, uważając jednak aby nie przemoczyć gleby, ponieważ może spowodować to gnicie korzeni i bulw. Uprawiając topinambur, musimy też pamiętać o regularnym odchwaszczaniu, a także ochronie roślin przed szkodnikami i chorobami. Bulwy topinamburu można zbierać od końca września do listopada, kiedy roślina zaczyna obumierać. Bulwy należy wykopać ostrożnie, aby uniknąć uszkodzeń, a następnie przechowywać w chłodnym i suchym miejscu.
Jak wykorzystać topinambur w kuchni?
Topinambur jest bardzo wszechstronnym warzywem i można go wykorzystać w wielu potrawach. Bulwy topinamburu można jeść surowe, pokrojone w cienkie plasterki lub starte na tarce i dodane do sałatki. Bulwy tego warzywa można też gotować na parze, w wodzie lub dusić w sosie. Gotowane bulwy topinamburu są pyszne jako dodatek do dań mięsnych lub warzywnych, ugotowane i zmiksowane na jedwabiste purée będą zdrową alternatywą dla purée ziemniaczanego.
Ciekawym pomysłem jest przygotowanie chipsów z topinamburu. Aby to zrobić, trzeba bulwy pokroić na cienkie plasterki, posmarować oliwą i piec w piekarniku do czasu, aż staną się złociste i chrupiące. Bulwy topinamburu można też marynować w occie i przyprawach, aby uzyskać smaczny dodatek do kanapek i sałatek.