Zioła to wyjątkowa grupa roślin znajdująca zastosowanie zarówno w przemyśle farmaceutycznym, jak i spożywczym. Ziołolecznictwo znane jest od lat. Dawniej każda wieś miała swoją zielarkę. Była to osoba, której przypisywano często niemal nadprzyrodzone moce. To do niej ciężko chorzy udawali się po pomoc. A zielarki pomagały nie tylko na chore ciało, ale też chorą duszę. Specjalne napary z zebranych w lesie i na łąkach ziół pomagały na ból brzucha, bóle głowy, czy bezsenność. Równie dobrze sprawdzały się jednak w leczeniu złamanego serca, depresji czy zbytniej drażliwości. Zioła w naszej kulturze mają specjalne miejsce, ale co najważniejsze, lecznicze działanie wielu z nich jest potwierdzone badaniami. Zioła są składnikiem wielu leków, herbat, ale też są składnikiem wielu dań. Wynika to z drugiej niezwykle ważnej właściwości ziół – potęgi smaku i aromatu. Zioła są niezbędne w kuchni, to one podkręcają i wydobywają z potraw szczególny aromat i nadają im smak. Czy to nie wystarczająca ilość argumentów, przemawiających za tym, aby rozpocząć uprawę ziół w ogrodzie?
Spis treści
Uprawa ziół w ogrodzie – od czego zacząć?
Uprawa ziół w ogrodzie nie jest wcale skomplikowana. Pierwszym krokiem jest wyznaczenie odpowiedniego miejsca na ogródek zielny. Możemy przeznaczyć na niego fragment warzywnika, jednak nie jest to konieczne. Zwłaszcza jeśli planujemy uprawę ziół przyprawowych, które chcemy mieć zawsze pod ręką. Zioła możemy uprawiać w niewielkiej rabacie przy domu, możemy też przeznaczyć na niego specjalną skrzynię, lub donicę. W zależności od ilości ziół, które chcemy posadzić, rozmiar rabaty czy donicy musi być odpowiedni. Pamiętajmy o tym, że wiele z popularnych ziół przyprawowych takich jak oregano czy mięta bardzo szybko i mocno się rozkrzewia. Musimy więc zadbać o to, aby posadzone gatunki ziół miały wystarczająco dużo miejsca. Dobrym pomysłem jest zaplanowanie własnego zielnika w pobliżu tarasu. Takie umiejscowienia ma walory praktyczne oraz estetyczne. Zioła będą zawsze szybko i łatwodostępne, a ponadto, będą pięknie zdobić taras i urzekać swoim aromatem.
Stanowisko oraz gleba do uprawy ziół w ogrodzie
Wybierając miejsca do uprawy ziół w ogrodzie, zadbajmy o to, aby było to stanowisko dobrze nasłonecznione. Większość gatunków ziół potrzebuje bowiem długotrwałej ekspozycji na słońce. Brak słońca może spowodować, że zioła będą mniej aromatyczne, ich łodygi będą wyrastać długie, kosztem liście, które będą mniejsze. Jeżeli chodzi o podłoże pod zioła, to najlepsza będzie lekka przepuszczalna gleba o pH powyżej 6. Zioła nie znoszą dobrze namiaru wody, a także ciężkich podmokłych glin.
Pielęgnacja ziół w ogrodzie
Jeżeli chodzi o podlewanie ziół, to pamiętajmy o tym, że nie znoszą one dobrze zbyt wilgotnego podłoża. Najlepiej więc podlewać je tylko w czasie silnej suszy. Większość ziół zdecydowanie lepiej poradzi sobie z okresową suszą, niż z nadmiarem wilgoci, która może prowadzić do gnicia korzeni. Zioła wieloletnie dobrze jest zasilać naturalnym nawozem, zwłaszcza w okresach intensywnego wzrostu. Rośliny jednoroczne nie wymagają raczej nawożenia, składniki zawarte w podłożu powinny być dla nich wystarczające. Bardzo ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest regularne przycinanie ziół. Wpływa ono pozytywnie na ich rozkrzewianie się, pobudza wzrost nowych liści, a także zapobiega zawiązywaniu się nasion. Nie zaleca się bowiem dopuszczania do kwitnienia i zawiązywania się nasion.
Zioła w ogrodzie – o czym warto pamiętać?
Sadząc zioła w ogródku warzywnym, na rabacie, czy w donicy warto wziąć pod uwagę wysokość poszczególnych z nich, a także ekspansywność wzrostu. Komponując zioła w ogrodzie, kierujmy się podobnymi zasadami jak podczas komponowania kwiatów w rabacie. W części centralnej sadzimy zioła wysokie, natomiast niższe gatunki na brzegach. Pamiętajmy też, żeby dla gatunków ekspansywnych przeznaczać więcej miejsca, a także regularnie je przycinać. Oddzielajmy je też od gatunków mniejszych i delikatniejszych tak, aby tamte mogły się swobodnie rozwijać. Pamiętajmy o regularnym nawożeniu ziół wieloletnich i nie przesadzajmy z podlewaniem.
Zioła w ogródku — do czego możemy ich użyć?
Zioła, które uprawiamy w ogródkach, możemy podzielić na te typowo przyprawowe, stosowane w kuchni, a także zioła o właściwościach leczniczych. Do najpopularniejszych ziół przyprawowych, które warto samodzielnie uprawiać, zaliczamy:
- bazylię
- oregano
- tymianek
- majeranek
- koper włoski
- lubczyk
- kolendra
- kmin rzymski
Z kolei zioła wykazujące działanie lecznicze to:
- mięta
- melisa
- szałwia
- majeranek
- macierzanka
- rumianek
- nagietek
- żywokost
- dziurawiec
- krwawnik
- skrzyp
- rdest ptasi
- pokrzywa
- bratek polny
- mniszek
- piołun
- werbena
- nawłoć
- cząber
- anyż
Wiele z wymienionych gatunków ziół wykazuje walory smakowe, ale też zdrowotne. Z tego względu do niektórych potraw na przykład kapuścianych czy strączkowych dodaje się przyprawy, wspierające trawienie. Uprawa ziół w ogrodzie jest naprawdę łatwa, a mnogość wartości, które ze sobą niosą, jest nieoceniona. Warto więc podjąć to wyzwanie i cieszyć się aromatem i smakiem własnych ziół.