To niesamowite, że w tak małym owocu, może kryć się tak intensywny aromat i smak. Starsza siostra truskawki, mimo swoich niepozornych gabarytów, zachwyca słodyczą i niepowtarzalnym intensywnym zapachem. Jest przysmakiem dzieci, ale i dorośli zawsze chętnie ulegną jej urokowi. Poziomka, bo o niej mowa, to obok truskawki kolejny symbol nadchodzącego lata i beztroskich wakacji. Uprawa poziomek wcale nie jest trudna. Można je sadzić na grządce warzywnej, w rabacie koło domu, na balkonie w donicy, a nawet w domu na parapecie. Odpowiednio pielęgnowana, będzie intensywnie owocować i zafunduje nam pyszne i zdrowe owoce nawet przez całe lato.
Spis treści
Poziomka – charakterystyka
Poziomki pospolite to byliny zimujące w gruncie. Ich mniej znana nazwa to koziomka, czy czerwona jagoda. Zalicza się je do rośliny różowatych. Poziomka pospolita dorasta do 30 cm wysokości Charakteryzują się małymi, czerwonymi owocami o bardzo intensywnym i przyjemnym aromacie i słodkim smaku. Kształtem owoce poziomki przypominają miniaturowe truskawki. Sadzonki poziomek mają krzaczasty pokrój, ciemnozielone liście i białe kwiaty. Wyróżniamy kilka odmian poziomek, różniących się długością owocowania, a także sposobem wzrostu. Do wyboru mamy poziomki powtarzające się, oznacza to, że ich owcami możemy cieszyć się od czerwca nawet do września. Odmiany powtarzające się polecane są szczególnie do uprawy domowej, ze względu właśnie na długość owocowania. Wśród odmian poziomek powtarzających owocowanie na uwagę zasługują odmiany: Baron Solemacher, Alexandria, Rugia czy Sweeteart.
Dlaczego warto jeść poziomki?
Poziomki oprócz wspaniałego smaku mają też mnóstwo wartości odżywczych, dlatego to doskonały nośnik witamin dla dzieci, które nie są zbyt skore do jedzenia warzyw. Dojrzałe owoce poziomki pospolitej to świetnie źródło witamin, kwasów organicznych oraz innych składników odżywczych. 100 gram poziomek zawiera nawet 60 mg witaminy C. Ponadto poziomki zawierają witaminy A, E, K, witaminy z grupy B. Te małe czerwone owoce są pełne wartościowych minerałów, takich jak potas, żelazo, wapń, fosfor czy kobalt. Ponadto dostarczają one nam kwasu asparaginowego, glutaminowego, salicylowego, jabłkowego oraz cytrynowego, a także błonnik. Warto też wspomnieć, że poziomki są cennym źródłem olejków eterycznych, flawonoidów, glikozydów oraz oligomerów.
Poziomki na zdrowie
Bogactwo witamin i minerałów w poziomkach sprawia, że ich spożywanie ma doskonały wpływ na nasze zdrowie. Duża zawartość witaminy C i przeciwutleniaczy to świetne wsparcie dla naszego układu immunologicznego. Możemy wspierać się nimi podczas pierwszych objawów grypy i przeziębienia. Poziomki wykazują też działanie przeciwzapalne oraz antybakteryjne, natomiast kwas salicylowy sprawia, że mają właściwości przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Potas zawarty w poziomkach pozytywnie wpływa na ciśnienie tętnicze, dlatego osoby zmagające się z nadciśnieniem powinny wprowadzić te owoce do swojej diety. Co więcej, poziomki mogą być też pomocne w redukowanie poziomu złego cholesterolu, leczeniu dolegliwości układu pokarmowego oraz moczowego. Dla osób walczących z nadwagą poziomki powinny być nieodłącznym składnikiem menu. Są one bardzo małokaloryczne, a do tego mają niski indeks glikemiczny.
Uprawa poziomek
Dobroczynne właściwości poziomek, a także ich wspaniały smak sprawiają, że warto rozpocząć ich uprawę w domu. Szczególnie że wcale nie jest ona trudna. Na początku musimy zaplanować odpowiednie stanowisko do uprawy poziomek. Najlepiej wybrać dla nich stanowisko słoneczne, ewentualnie w półcieniu. Gleba pod poziomki powinna być przewiewna, żyzna i próchnicza, o lekko kwaśnym odczynie. Możemy ją wzbogacić dojrzałym kompostem lub torfem. Idealnie, gdyby przypominała świeżą ziemię leśną. Poziomki możemy posadzić w wybranym miejscu ogródka warzywnego, ale świetnym pomysłem będzie też ich doniczkowa uprawa. Szczególnie przypada ona do gustu dzieciom, które przez całe lato chętnie zaglądają do doniczek w poszukiwaniu nowych owoców. To dla nich dokonała lekcja przyrody połączona z bombą witaminową.
Jak i kiedy sadzić poziomki?
Najlepsze do uprawy w domu będą leśne odmiany poziomek, które są znacznie bardziej wytrzymałe na trudne warunki. Planując uprawę poziomki leśnej, wybierzmy dla niej równe miejsce, osłonięte od wiatru. Dobrym pomysłem będzie posadzeni jej w sąsiedztwie owocowych drzew lub krzewów jagodowych. Poziomki rozwijają dość płytki system korzeniowy, dzięki czemu nie będą stanowić konkurencji dla roślin z sąsiedztwa. Jeśli planujemy posadzić poziomki w gruncie na wiosnę, musimy się do tego przygotować już jesienią. Ziemię trzeba przekopać i pozostawić przez zimę na tak zwanej ostrej skibie. Na wiosnę grządkę musimy wygrabić, wyrównać, a także oczyścić z resztek chwastów i innych szczątków organicznych. Poziomki możemy też posadzić jesienią. Wówczas musimy około 15-20 dni wcześniej przekopać grządkę oraz dodać do niej porcje nawozu organicznego.
Najlepszym czasem na sadzenie młodych poziomek jest przełom lipca i sierpnia lub maja i czerwca. Najlepiej na sadzenie poziomek wybrać pochmurną, a nawet deszczową pogodę i niższą temperaturę. Na przygotowanej grządce, sadzonki rozmieszczamy co około 30-40 cm. W przypadku odmian o mocnych rozłogach musimy przyjąć większą odległość między sadzonkami. Wykopujemy małą jamkę, do której wkładamy sadzonkę, dokładnie rozkładając jej korzenie. Następnie przysypujemy ją ziemią i dokładnie ubijamy miejsca sadzenia. Musimy pamiętać o tym, aby górny pączek, czyli tak zwane serce, znalazła się na poziomie ziemi. Po posadzeniu sadzonki musimy obficie podlać.
Pielęgnacja poziomek
Poziomki pielęgnujemy podobnie jak truskawki. Na wiosnę musimy usunąć suche pędy oraz liście, a także spulchnić glebę wokół roślin, na głębokość około 5 cm. Starsze sadzonki poziomek warto podsypać żyzną ziemią, która przykryje odsłonięte szyjki korzeniowe. Jeśli chcemy uzyskać obfite plony poziomek, musi pamiętać o regularnym ich podlewaniu. Dużo wody potrzebują zarówno młode, jak i starsze sadzonki. Przeschnięte bryły korzeniowe bardzo szybko więdną. Najlepiej do podlewania poziomek używać deszczówki lub wody ze studni. Poziomki uprawiane w gruncie nie wymagają specjalnego okrywania na zimę. Inaczej jest w przypadku poziomek w donicach czy pojemnikach. Te na zimę warto okryć włókniną lub jutową tkaniną, ewentualnie możemy przezimować donice w domu, w chodnym pomieszczeniu.
Rozmnażanie poziomek
Im więcej poziomek tym lepiej, dlatego, jeśli już rozpoczniemy uprawę i będziemy mieć apetyt na więcej, bez problemu możemy spróbować rozmnożyć sadzonki. Jak to zrobić? Na przykład, stosując rozmnażanie wegetatywne. Polega ono na tym, że młodą, dobrze ukorzenioną roślinę, wyciągamy delikatnie z ziemi. Następnie odcinamy nożycami rozłogi, które połączone są z rośliną macierzystą. W taki sposób otrzymujemy młodą sadzonkę, którą delikatnie sadzimy w wybranym miejscu.