Złocień właściwy, czy też jastrun właściwy, to popularna bylina, która dużo częściej występuje i jest powszechnie znana pod nazwą margerytka. Chętnie używany jest on w kompozycjach bukietowych, np. w bukietach ślubnych czy okolicznościowych. Jest też popularną rośliną ogrodową, wspaniale wpisującą się w rabaty kwiatowe. Złocień idealnie nadaje się do ogrodów naturalistycznych. Pięknie będzie się prezentował również w ogrodach urządzonych w górskim stylu. Czy uprawa tej popularnej byliny jest trudna? Jak ją pielęgnować i rozmnażać, aby cieszyć się bogatą hodowlą złocienia? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w niniejszym artykule.
Spis treści
Złocień właściwy – charakterystyka gatunku
Złocień właściwy to roślina występująca pod kilkoma nazwami, takimi jak jastrun wczesny, jastrun właściwy czy po prostu popularna margaretka. Pochodzi on z rodziny roślin astrowatych. Złocień to bylina rosnąca w kępach. Zwykle dorasta do 60 cm wysokości. Okres jej kwitnienia przypada na miesiące letnie – od czerwca do sierpnia. W warunkach naturalnych Jastrun występuje na terenie Polski, ale też W Turcji, na Kaukazie, a także na terenie Ameryki. W Polsce złocień uznawany jest za roślinę pospolitą, która rozprzestrzenia się w dwóch podgatunkach. Podgatunki te to złocień właściwy typowy oraz złocień właściwy alpejski.
Złocień właściwy – wygląd
Jastrun właściwy charakteryzuje się prosto wzniesioną łodygą, wyrastająca ze stosunkowo krótkiego kłącza. Łodyga ta nie rozgałęzia się zbyt mocno. Kwiatostany złocienia zlokalizowane są na szczycie łodygi, występują w formie pojedynczych koszyczków. Charakterystyczne jest występowanie brzeżnych kwiatów języczkowych w kolorze białym, które otaczają kwiaty rurkowe w kolorze żółtym. Liście margaretki, które wyrastają z kłącza to tak zwane liście odziomkowe. Są to listki długoogonkowe, o typowym karbowanym łopatkowym kształcie. Liście, które występują z kolei na łodydze to tak zwane liście siedzące, nie mają one ogonków, brzegi tych liście są grubo ząbkowane. Złocień wytwarza owoce w formie niewielkiej niełupki, z wypukłymi żeberkami, niezawierająca puchu kielichowego.
Trujący czy leczniczy – nietypowe właściwości jastruna właściwego
Często padającym pytaniem w odniesieniu do złocienia właściwego, jest pytanie o to, czy jest on rośliną trującą. Co ciekawe, odpowiedź na nie jest twierdząca. Na podstawie analizy chemicznej stwierdzono bowiem występowanie olejku eterycznego. Podstawowym składnikiem tego olejku jest tujon, będący silną toksyną. Wobec powyższego bardzo intrygujące jest to, że złocień był powszechnie stosowany w medycynie ludowej i zaliczany jest do roślin jadalnych. Zioła jastruna były stosowane między innymi do walki z pasożytami, z niestrawnością, dusznościami, a także jako środek uspokajający oraz moczopędny. Dziś roślina ta bywa jednym ze składników leków zwalczających pasożyty. Jastruny jako rośliny jadalne stosowane są też w kuchni na przykład jako dodatek do sałatek. Wygląda więc na to, że mimo toksycznych substancji, złocień nie jest rośliną zagrażającą życiu.
Odmiany złocienia właściwego
- Złocień właściwy występuje w wielu bardzo ciekawych odmianach, różniących się do siebie pokrojem, kolorem oraz kształtem kwiatostanów. Hodowlane odmiany złocienia to często mieszańce o bardzo interesujących walorach ozdobnych. Do najciekawszych odmian jastruna zaliczamy takie jak:
- Margerytka pełna – kwiatostany tej odmiany składają się z wielu śnieżnobiałych kwiatów języczkowych oraz bardzo drobnych, żółtych rurkowatych kwiatów pierzastych. Kwitnienie przypada na okres od końca czerwca do sierpnia
- Złocień Crazy Daisy – charakteryzuje się pełnymi i półpełnymi kwiatami, zebranymi w koszyczkowate kwiatostany w kolorze białym. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
- Złocień różowy – niezwykle efektowny i ozdobny występujący w wielu odcieniach różu. Doskonale prezentuje się w dużych skupiskach na rabatach kwiatowych.
Uprawa złocienia właściwego
Margaretki uprawiane są zarówno w przydomowych ogrodach w celach dekoracyjnych, jak i w profesjonalnych hodowlach, na kwiaty cięte stosowane np. przez florystów. Wymagania glebowe złocienia nie są wygórowane. Dobrze czuje się w glebach średnio próchniczych, piaszczysto-glinastych, a nawet gliniastych. Bylina ta z łatwością radzi sobie w ziemi zimową porą. Jeżeli sadzimy złocień z nasion, należy wysiać je wczesnym latem – np. początkiem czerwca. Stanowisko rabaty ze złocieniami powinno znajdować się w miejscu dobrze nasłonecznionym. Najlepsza gleba to taka o odczynie pH między 6,6 a 7,2. Jastrun nie czuje się dobrze w kwaśnej ziemi, jego łodygi mogą się wtedy deformować. Złocienie właściwe możemy uprawiać zarówno w ogrodowych rabatach, jak i w donicach czy pojemnikach. Pamiętajmy jednak wówczas, żeby zadbać o warstwę drenażową, która pomoże odprowadzać nadmiar wilgoci. Zbyt dużo wody może doprowadzić bowiem do gnicia systemu korzeniowego rośliny. Nie ma potrzeby nawożenia jastrunów, chcąc jednak odżywić nieco byliny, możemy ziemię, w której rosną, wymieszać z dojrzałym kompostem. Dostarczy im to niezbędnych składników pokarmowych.
Pielęgnacja złocienia właściwego
Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych złocieni należy przycinanie. W pierwszej kolejności przycinany przekwitnięte kwiatostany. Z kolei na jesień należy przyciąć całe rośliny tuż nad ziemią. Podziemne części zwykle dobrze radzą sobie w zimie, jednak w okresach przedłużających się silnych mrozów, można okryć glebę w miejscu ich występowania.