Przycinanie roślin w ogrodzie to jeden z podstawowych elementów pielęgnacyjnych, kluczowy dla ich wzrostu, kondycji, a także w przypadku drzewek owocowych – wielkości zbirów. Umiejętne przycinanie przyczynia się do rozkrzewiania się roślin, pobudza je do wzrostu a także pomaga utrzymać je w dobrym stanie. Aby jednak móc oczekiwać wymienionych korzyści, koniecznie trzeba wykonywać przycinanie w odpowiednim czasie, odpowiednimi narzędziami, a także w odpowiedni sposób. W poniższym artykule podpowiadamy jak skutecznie i bezpiecznie przycinać drzewka owocowe i przede wszystkim, kiedy najlepiej to robić?
Spis treści
Podcinanie drzewek owocowych – dlaczego warto?
Przycinanie to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych zarówno drzew ozdobnych, jak i drzewek owocowych. Regularne przycinanie pozwala zachować ładny kształt korony, zadba o zawsze świeży i zdrowy wygląd drzewa, a w przypadku drzewek owocowych pobudzi do wydawania obfitych plonów – bo któż z nas nie lubi pysznego agrestu, bądź malin zrywanych z krzaków na odpowiednim poziomie? Najważniejszą rolą przycinania drzewek owocowych jest regulowanie ich wysokości.
Przycinanie pozwala nam zachować wysokość drzewa optymalną do wygodnego zbioru. Jeżeli zaś chodzi o młode drzewka owocowe, które niedawno zostały wykopane ze szkółki, mocne cięcie pomaga w zachowaniu równowagi między korzeniami a koroną. Uszkodzone i osłabione korzenie mają szansę na regenerację i wzmocnienie. Przycinanie drzewek owocowych ma również wpływ na ich ogólne zdrowie. Usunięciem starych, połamanych czy chorych gałęzi, poprawiamy przewiew powietrza i dostęp światła do korony. Przerzedzenie korony wpływa również na zmniejszenie ilości liści co z kolei minimalizuje ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, związanych z nadmierną wilgocią, powodowaną nadmiarem liści. Mniejsza ilość gałęzi pozwala wykonywać bardziej skuteczne i szybsze opryski, a dobre doświetlenie bezpośrednio przekłada się na jakość oraz smak owoców, które dzięki promieniom słonecznym stają się bardziej słodkie, rosną większe i lepiej się wybarwiają.
Kiedy przycinać drzewa owocowe?
Jak widać korzyści płynących z przycinania drzewek owocowych jest bardzo dużo. Aby jednak rzeczywiście zabieg miał dobry wpływ na roślinę, należy wykonać go w odpowiednim czasie, a także w odpowiedni sposób. Ogólna zasada jest taka, aby drzewa owocowe przycinać zimą lub bardzo wczesną wiosną/przedwiośniem, ewentualnie wiosną lub latem. Nie należy przycinać drzew owocowych jesienią, ponieważ może to zbyt osłabić ich odporność na mróz. Co więcej, jesienne cięcie może prowadzić do pojawienia się tak zwanych wilków, czyli młodych pędów, które będą konkurować o składniki odżywcze z owocami, powodując gorsze zbiory. Drzewka owocowe najlepiej przycinać w bezdeszczowy dzień, kiedy temperatura powietrza nie spada poniżej 0 stopni Celsjusza. Nie zaleca się obcinania drzewek po obfitych deszczach oraz kiedy wilgotność powietrza jest wysoka, ponieważ może to przyczynić się do większej podatności roślin na ataki chorób grzybowych.
Cięcie drzew owocowych zimą i w czasie przedwiośnia – plusy i minusy
Zima oraz okres przedwiośnia uważany jest za dobry czas na podcinanie drzewek owocowych. Dlaczego? Przede wszystkim chodzi o to, że w tym okresie drzewa mają bardzo mocno ograniczone funkcje życiowe. Korzenie są w stanie spoczynku, wzrost gałęzi jest spowolniony, co sprawi, że roślina nie ucierpi na zabiegu cięcia. Poza tym, gdy tylko nadejdzie wiosna, roślina zacznie intensywnie rozwijać pąki, korzenie i gałęzie, dzięki czemu bardzo szybko zregeneruje ewentualne ubytki. Jeżeli chodzi o istotne minusy wykonywania zabiegu podcinania późną zimą, to możemy jedynie wskazać mniejsze owocowanie. Przycięcie pędów, jest bowiem równoznaczne ze zmniejszeniem liczby pąków. Warto jednak pokreślić, że mimo iż owoców może być nieco mniej, to będą one znacznie lepszej jakości, większe i słodsze. W okresie przedwiośnia zaleca się wykonywanie cięcia takich drzew owocowych jak grusze, śliwy oraz jabłonie.
Wiosenne cięcie drzew owocowych
Jeżeli chodzi o wiosenne cięcie drzewek owocowych, to dokładny termin zależny jest od ich kwitnienia. Przyjmuje się, że cięcie możemy wykonywać około 7 do 14 dni po kwitnieniu. Zabieg ten jest całkowicie bezpieczny dla drzewa. Wpłynie on na spowolnienie wzrostu drzewa i zmniejszenie korony, dzięki czemu, będzie ona lepiej prześwietlona, co przełoży się na lepsze wybarwienie i większy rozmiar owoców. Młode drzewka przycinamy wiosną dopiero 3-4 lata po ich posadzeniu.
Letnie cięcie drzew owocowych
Letnie cięcie ma na calu przede wszystkim przerzedzenie korony, a co za tym idzie jej lepsze doświetlenie. W tym czasie usuwamy również wspomniane wcześniej wilki, które pojawiły się po cięciu wiosennym. Wilki zbyt zagęszczają koronę, tworząc cień co negatywnie wpływa na jakość późniejszych owoców. Letnie cięcie jest w pełni bezpieczne dla roślin. Zaleca się przeprowadzenie cięcia letniego mniej więcej na przełomie lipca i sierpnia. W przypadku tak zwanych drzew ziarnkowych takich, jak jabłonie czy grusze, cięcie należy przeprowadzić na 4 tygodnie przed planowanymi zbiorami. Podczas letniego cięcia należy usunąć około 75% wilków, przycinając je u samej nasady. Możemy zostawić te, które rosną poziomo, w pobliżu owoców, na nich w kolejnym sezonie mogą zawiązać się nowe owoce. W przypadku drzew pestkowych takich jak śliwy, wiśnie, czereśnie, nektarynki, morele, brzoskwinie czy orzechy włoskie, cięcie letnie powinno być pierwszym cięciem w sezonie i wykonuje się je po zbiorach owoców.
Jak przycinać drzewa owocowe?
Ciecie drzew owocowych możemy podzielić na cięcie prześwietlające oraz formujące. Cięcie formujące najczęściej stosuje się w przypadku drzewek młodych, które mają o 1 do 4 lat. Pierwsze cięcie formujące wykonujemy wiosna. Zmniejszenie korony drzewa, pomorze bryle korzeniowej lepiej się regenerować. Jeżeli chodzi o cięcie prześwietlające, to wykonujemy u starszych drzew, które mają ponad 4 lata. Polega ono na usunięciu starych, połamanych, chorych czy splątanych gałęzi.
Drzewa takie jak grusze, śliwy czy jabłonie, cięcie będzie zależało od rodzaju korony. Te, które mają sam przewodnik – pień, przycinamy na wysokości od 70 do 90 cm. Sprawi to, że w kolejnym roku przewodnik stanie się bardziej masywny, a także zarysuje się pierwsze piętro korony. Drzewa, które mają już lekko zarysowaną koronę, składającą się z 2-3 pędów, również skracamy do wysokości do 70 do 90 cm. Usuwamy też wszystkie pędy, które występują poniższej 50 cm wysokości pnia. Drzewa mocno rozgałęzione, posiadające 5 lub więcej pędów najpierw wycinamy pojawiające się u podstawy odrosty, następnie wycinamy wszystkie pędy zlokalizowane się poniżej 50 cm wysokości pnia. Pędy powyżej, które mają długość większą niż 30 cm skracamy o 10 cm. Gałązki, których grubość jest zbliżona do grubości pnia, lub są od niego grubsze dokładnie wycinamy. Wycinamy też gałązki wyrastające pod kątem ostrym. Na końcu skracamy przewodnik na wysokości 40 cm nad ostatnim pędem.
Cięcie drzew pestkowych
Wiśnie przycinamy, wycinając wszystkie pędy, które znajdują się poniżej 40 cm wysokości pnia. Pędy znajdujące się wyżej, skracamy o około 2-3 pąki od nasady. Pnia nie przycinamy. Na przełomie maja i czerwca zaleca się usunięcie pędów, które znajdują się blisko szczytu a ich grubość jest zbliżona do grubości pnia.
Młode drzewka czereśni natomiast, z samym przewodnikiem przycinamy na wysokości około 90-100 cm. W przypadku rozgałęzionych okazów należy wyciąć pędy, które zlokalizowane są poniżej 60 cm wysokości pnia. Przewodnik z kolei przycinamy około 70 cm nad najwyżej zlokalizowaną gałązka. W młodych drzewkach brzoskwiniowych przewodnik przycinamy około 80 cm nad ziemią. Na drzewku pozostawimy 4 gałązki, rozmieszczone w około 20-centrymatrowych odstępach, mające rozmieszczenie symetryczne po obu stronach pnia. Górne gałązki skracamy na około 2-3 paki od nasady, dolne zaś na 4-6 pąków od nasady. Najniższy pęd powinien być zlokalizowany 15-20 cm nad ziemią. Cięcie orzecha włoskiego przeprowadzamy w lutym lub w sierpniu. Nie zaleca się cięcia wiosna, ponieważ powoduje ono mocny wyciek soków, co z kolei sprzyja rozwojowi infekcji. Orzecha przycinamy usuwając dolne pędy na wysokości od 0,5 do 1,5 metra nad powierzchnią ziemi.
Poprawne cięcie drzewek owocowych
Długość oraz sposób przycinania drzewek owocowych to jedno, ale ważna jest też technika wykonania tego zabiegu. Jest to istotne, ponieważ zła technika wpłynie na gorsze gojenie się ran po cięciu i może pogorszyć kondycję rośliny. Jak zatem ciąć drzewa owocowe? Przede wszystkim musimy pamiętać, że gałązki należy obcinać zawsze pod kątem 45 stopni. Drzewka młode, jednoroczne tniemy w odległości około 5 mm od pąka. Najwyższy punkt cięcia powinien być zlokalizowany nad pąkiem, po to, aby spływająca z gałązki woda go nie zalewała. Pąk, nad którym wykonywane jest cięcie powinien być zwrócony na zewnątrz pnia. Grusze, jabłonie i śliwy stosujemy tak zwane cięcie na obrączkę. Oznacza to, że przycinamy gałązki jak najbliżej pnia, nad zgrubieniem pędu.
Czereśnie i wiśnie z kolei przycinamy na czop, co oznacza, że zostawiamy kilkanaście centymetrów przycinanej gałązki, z której w następnym sezonie wyrosną młode pędy. Cięcie drzew owocowych należy wykonywać dobrej jakości narzędziami, ostrze musi być czyste i ostre. Cienkie gałązki bez problemu przytniemy sekatorem lub nożycami, starsze drzewa z grubszymi gałęziami będą wymagały użycia piły. Ważne, aby dobrze zabezpieczyć rany po cięciu. Możemy użyć do tego specjalne maści lub farbę emulsyjną z preparatem grzybobójczym.