Warzywa i owoce są fundamentem zdrowej i zbilansowanej diety. Dostarczają mnóstwo witamin i minerałów. Wiele z nich wykazuje działanie prozdrowotne lub wspierające leczenie różnego rodzaju schorzeń. Czosnek czy cebula to popularne naturalne antybiotyki, stosowane do walki z pierwszymi objawami przeziębienia i nie tylko. Buraki to doskonałe źródło żelaza, zwłaszcza w formie zakwasu. Marchewka jest świetnym produktem na zdrową cerę i paznokcie, natomiast pomidory to doskonałe źródło potasu.
Dobroczynne właściwości warzyw moglibyśmy wymieniać bez końca. Nie ulega więc wątpliwości, że ich regularna podaż jest kluczową sprawą dla dobrej kondycji i zdrowia naszego organizmu. Aby jednak rzeczywiście czerpać korzyści z walorów zdrowotnych, ale też smakowych warzyw, muszą one pochodzić ze sprawdzonych upraw. Niestety, wiele produktów, które kupujemy w sklepach, ma niewiele wspólnego z witaminami, a więcej z tablicą Mendelejewa. Nawozy i środki konserwujące, którymi wspierany jest wzrost warzyw i owoców przeznaczonych na sprzedaż sprawiają, że mogą one przynieść więcej szkody niż pożytku.
Spis treści
Zdrowe warzywa z własnej uprawy
Bez względu na to, gdzie mieszkasz – czy jest do domu z ogródkiem, czy mieszkanie, możesz samodzielnie rozpocząć uprawę warzyw. Oczywiście na taką skalę, na jaką pozwala Ci przestrzeń. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w bloku na balkonie hodować pomidory koktajlowe, zioła w doniczce czy truskawki pnące. Nie musi to być od razu uprawa całej gamy warzyw i owoców. Wystarczy kilka gatunków. Cebuszki do kanapki, poziomki dla dzieci, bazylia do sałatki, czy mały krzaczek pomidorów, będzie prawdziwym źródło witamin i niepowtarzalnego smaku. Jeśli mieszkasz w domu i możesz zagospodarować więcej przestrzeni na zrobienie własnego warzywnika, możliwości są znacznie większe.
Możesz zacząć uprawiać niemal wszystko. Ogórki, paprykę, cebulę, czosnek, cukinie, dynię, szpinak, marchewkę, pietruszkę czy selera. Aby jednak Twoja uprawa była wydajna i przynosiła Ci pożądane i dorodne plony, musisz się odpowiednio przygotować. Dokładnie, musisz przygotować działkę pod uprawę warzyw.
Jak założyć warzywnik?
Pierwszym krokiem do uprawy warzyw jest wydzielenie odpowiedniej powierzchni, którą chcesz i możesz zagospodarować na warzywnik. Bez względu na to, czy będzie to 2 metry kwadratowe, czy 20, obszar ten musisz odpowiednio przygotować. Kolejnym krokiem po wytyczeniu granic warzywnika, będzie przygotowanie podłoża. Przekopanie działki, pozbycie się trawy to jedno, a drugie to przygotowanie odpowiedniego podłoża do roślin. Gleba, która obecnie jest na Twojej działce, niekoniecznie może być odpowiednia do uprawy warzyw. Aby rośliny dobrze rosły muszą mieć zapewnioną dobrą i żyzną glebę. Musisz więc liczyć się z tym, że koniecznie będzie użycie nawozu – najlepiej organicznego, lub kupienie specjalnej ziemi do uprawy warzyw.
Jaka ziemia do uprawy warzyw?
Dobra gleba do uprawy warzyw nie może być ani zbyt zbita, ani zbyt lekka. Najbardziej pożądana struktura gleby do warzywnika, to tak zwana struktura gruzełkowata. Cechująca się ona odpowiednią przepuszczalnością i przewiewnością. Jednocześnie wykazuje też dużą pojemność wodną i sorpcyjną. Ważne, aby ziemia szybko się nagrzewała. Oczywiście, gleba pod uprawę roślin jadalnych powinna być żyzna, czyli bogata w składniki pokarmowe. Są one bowiem niezbędne do prawidłowego wzrostu plonów. Powinna również zawierać dużą ilość próchnicy.
Jeżeli w miejscu, które wybrałeś na swojej działce, gleba nie posiada idealnej struktury, możesz samodzielnie nieco ją poprawić. Przykładowo, w przypadku gliniastych, mocno zbitych gleb, możesz poprawić ich przepuszczalność poprzez zastosowanie organicznych nawozów, a także, dodając gruboziarnistego piasku. Z kolei, jeśli gleba cechuje się zbytnią lekkością, poprawisz jej parametry, na przykład dodając do niej materii organicznej. Jeżeli jednak gleba, jaką dysponujesz, okazuje się bardzo piaszczysta i lekka, korzystniejszym rozwiązaniem może być stworzenie tak zwanej podwyższonej grządki. Podwyższona grządka polega na tym, że warzywa sadzimy w odpowiednio przygotowanych skrzyniach. Stosujemy w nich idealne podłoże z worków zakupionych w sklepie ogrodniczym.
Jaki powinien być odczyn gleby do uprawy warzyw?
Oprócz odpowiedniej struktury gleby, ważny jest również jej odczyn. Większość warzyw może rosnąć w glebach o obojętnym odczynie, czyli posiadających pH między 6,5 a 7,4. Kiedy Twoja gleba charakteryzuje się zbyt wysoką lub zbyt niską kwasowością, możesz wykonać zabiegi, mające na celu wyregulowanie jej pH. Żeby glebę zakwasić, będziesz potrzebować kwaśnego torfu, ptasiego obornika, lub nawozu zakwaszającego. Musisz przekopać i wymieszać z nim glebę na działce. Z kolei, aby glebę odkwasić, musisz ją zwapnować. Tutaj również konieczne jest przekopanie ziemi i wymieszanie jej z kredą nawozową, wapnem magnezowo-tlenkowym, dolomitem mielonym, lub nawozem odkwaszającym.
Jak użyźniać glebę w warzywniku?
Żyzna gleba zapewnia zdrowy wzrost roślin i obfite plony. Podczas każdego sezonu wegetacyjnego, rośliny pobierają z gleby składniki mineralne, których potrzebują do wzrostu, w taki sposób gleba się wyjaławia. Konieczne jest więc regularne jej użyźnianie. W tym celu możesz zastosować następujące nawozy organiczne. Kompost – można stosować go przez cały rok, nawóz zielony – stosowany jak poplon lub przedplon, lub obornik, który najlepiej stosować jesienią. Możesz też użyć nawozów mineralnych wieloskładnikowych lub specjalnych nawozów do warzyw. Wybór zastosowanych nawozów zależy od Ciebie. Pamiętaj jednak, że nawozy organiczne zapewniają roślinom odpowiednie pierwiastki niezbędne do wzrostu. Nawozy organiczne z kolei, oprócz składników pokarmowych, wzbogacają glebę próchnicę, która poprawia jej właściwości. Ponadto, organiczna materia w glebie przyciąga pożyteczne mikroorganizmy i dżdżownice, które ją napowietrzają i użyźniają.
Sezonowa pielęgnacja grządki warzywnej
Aby warzywa dobrze rosły co roku, po zakończonych zbiorach musisz wykonać odpowiednie prace, przygotowujące grządkę na zimę, a w zasadzie na kolejną wiosnę. Do najważniejszych czynności zaliczamy głębokie przekopanie gleby, którą należy zostawić na zimę w tak zwane ostrej skibie. Dopiero na wiosnę będziesz musiał odpowiednio rozgrzebać i wyrównać grządkę. Dzięki temu ziemia pod wpływem mrozu oraz wody kruszy się i przybiera postać gruzełkowatą – optymalną do uprawy warzyw.